จิตวิทยา เรียนอะไร แล้วจบมาสามารถทำงานอะไรได้บ้าง?

จิตวิทยา เป็นศึกษาเกี่ยวกับจิตใจ (กระบวนการของจิต) กระบวนความคิด และพฤติกรรมของมนุษย์ ด้วยกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เนื้อหาในคณะจิตวิทยาที่จะได้ศึกษา เช่น เรื่องการรับรู้ (กระบวนการรับข้อมูลของมนุษย์) อารมณ์ บุคลิกภาพ พฤติกรรม และรูปแบบความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล คณะจิตวิทยายังสามารถประยุกต์ความรู้กับกิจกรรมในด้านต่างๆ ของมนุษย์ที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน เช่น กิจกรรมที่เกิดขึ้นในครอบครัว ระบบการศึกษา การจ้างงาน เป็นต้น และยังรวมถึงการใช้ความรู้ทางจิตวิทยาสำหรับการรักษาปัญหาสุขภาพจิต

จิตวิทยาแบ่งออกเป็นกี่สาขา?

จิตวิทยาทั่วไป (General Psychology)

ศึกษาเกี่ยวกับกฎเกณฑ์เบื้องต้นเกี่ยวกับพฤติกรรมของมนุษย์ ซึ่งเป็นหลักการทั่วไปทางจิตวิทยา

จิตวิทยาการศึกษา (Educational Psychology)

ศึกษาเกี่ยวกับพัฒนาการเรียนการสอนและวิธีการส่งเสริมประสิทธิภาพของการเรียนรู้โดยนำหลักทางจิตวิทยาเข้ามาประยุกต์ใช้ ทั้งในการสำรวจปัญหาด้านการศึกษา ตลอดจนสร้างหลักการทางจิตวิทยาที่เกี่ยวกับการศึกษา

จิตวิทยาคลินิก (Clinical Psychology)

เป็นการศึกษาโดยการนำหลักจิตวิทยาไปประยุกต์ใช้ในการวินิจฉัยโรคและรักษาปัญหาทางจิต เช่น ปัญหาการก่ออาชญากรรม การติดยาเสพติด เป็นต้น โดยจะพยายามค้นหาสาเหตุที่ก่อให้เกิดพฤติกรรมหรือความผิดปกติทางจิตว่ามีสาเหตุมาจากอะไร

จิตวิทยาอุตสาหกรรมและองค์การ (Industrial Psychology)

ศึกษาเกี่ยวกับการประยุกต์หลักทางจิตวิทยากับการทำงาน เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานและการอยู่ร่วมกันของบุคลากรทุกระดับในสถานที่ทำงาน โดยนำความรู้ทางจิตวิทยามาใช้ในการดำเนินการคัดเลือกบุคคล พัฒนา การบริหาร วิจัยตลาด ฯลฯ เพราะสิ่งสำคัญสำหรับธุรกิจหรือบริษัทคือ ทรัพยากรมนุษย์

จิตวิทยาพัฒนาการ (Developmental Psychology)

ศึกษาเกี่ยวกับพัฒนาการของมนุษย์ตั้งแต่เกิดจนตายอย่างเป็นลำดับขั้น โดยเน้นทำความเข้าใจการพัฒนาการด้านร่างกาย สติปัญญา จิตใจ อารมณ์ และสังคม เพื่อส่งเสริมพัฒนาการของบุคคลในแต่ละช่วงวัยให้เป็นไปตามพัฒนาการ ซึ่งมักจะมุ่งเน้นไปที่กลุ่มเด็กและวัยรุ่น สาขานี้สามารถศึกษาต่อเฉพาะช่วงวัยได้อีก เช่น จิตวิทยาเด็ก จิตวิทยาวัยรุ่น เป็นต้น

จิตวิทยาสังคม (Social Psychology)

ศึกษาเกี่ยวกับพฤติกรรมทางสังคมของมนุษย์ โดยเน้นศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ เช่น การรับรู้ การตอบสนองระหว่างบุคคล อิทธิพลของบุคคลที่มีต่อผู้อื่น ฯลฯ เพื่อทำความเข้าใจอิทธิพลของสภาพแวดล้อมต่างที่มีผลต่อพฤติกรรม

จิตวิทยาการทดลอง (Experimental Psychology)

ศึกษาเกี่ยวกับพฤติกรรมพื้นฐานของมนุษย์โดยเน้นใช้วิธีการทดลองในห้องปฏิบัติการ หรือกระบวนการทดลอง เพื่อทำความเข้าใจถึงสาเหตุและผลของพฤติกรรมมากขึ้น เช่น การทดลองเกี่ยวกับการเรียนรู้ การคล้อยตาม กาารอบรมเลี้ยงดู เป็นต้น

จิตวิทยาชุมชน

เดิมสาขาจิตวิทยาชุมชนนั้นอยู่รวมกับสาขาจิตวิทยาคลินิก แต่แยกสาขาออกมาเพื่อเป็นศึกษาในแง่ของการป้องกันอย่างละเอียดมากขึ้น สาขานี้เปรียบเสมือนจุดกึ่งกลางระหว่างจิตวิทยาคลินิก จิตวิทยาอุตสาหกรรมและจิตวิทยาสังคม โดยการทำงานส่วนใหญ่ของสาขานี้คือการฝึกอบรม

จิตวิทยาการปรึกษา (Counseling Psychology)

ศึกษาเกี่ยวกับการปรึกษาเชิงจิตวิทยาซึ่งเป็นกระบวนการที่มุ่งให้ผู้ที่มีปัญหาได้ทำความเข้าใจเกี่ยวกับปัญหาของตนได้อย่างลึกซึ้งและมองเห็นแนวทางในการแก้ปัญหาด้วยตนเอง โดยนักจิตวิทยาการปรึกษาจะทำหน้าที่เป็นผู้เอื้อให้ผู้มีปัญหาได้เข้าใจปัญหาของตนอย่างชัดเจน ซึ่งนักจิตวิทยาการปรึกษาจะไม่เข้าไปบงการ แนะนำหรือแทรกแซงผู้รับคำปรึกษา เพียงแต่จะช่วยให้สามารถจัดการปัญหาได้ด้วยตัวเองเท่านั้น

จิตวิทยาการแนะแนว

คล้ายกับสาขาจิตวิทยาการปรึกษา แต่จะศึกษาเกี่ยวกับการให้คำปรึกษาเชิงแนะแนวการศึกษา เช่น การแนะแนวเพื่อพัฒนานักเรียน การความเข้าใจเกี่ยวกับเด็กที่มีความต้องการพิเศษ เพื่อช่วยเหลือและพัฒนาได้อย่างเหมาะสม วิธีการและเทคนิคต่างๆ ที่ใช้ในงานแนะแนว เป็นต้น โดยส่วนใหญ่สาขานี้จะซ่อนอยู่ในคณะศึกษาศาตร์เพราะเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับครูหรืออาจารย์

คะแนนที่ใช้ในการสมัครสอบ

• GPAX 20%
• ONET 30%
• GAT 30 – 50%
• PAT1 0 – 20%

มหาวิทยาลัยที่เปิดสอน

ระดับปริญญาตรี

• คณะจิตวิทยา สาขาจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
• สาขาจิตวิทยาคลีนิค/สาขาจิตวิทยาการการปรึกษา/สาขาจิตวิทยาอุตสาหกรรมและองค์การ คณะจิตวิทยา วิทยาลัยเซนต์หลุยส์
• สาขาจิตวิทยา คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
• สาขาจิตวิทยาคลินิก/สาขาจิตวิทยาพัฒนาการ/สาขาจิตวิทยาชุมชน/สาขาวิชาจิตวิทยาอุตสาหกรรมและองค์การ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
• สาขาจิตวิทยา คณะจิตวิทยา มหาวิทยาลัยเกษมบัณฑิต
• สาขาจิตวิทยา คณะมนุษย์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
• สาขาจิตวิทยา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร
• สาขาจิตวิทยาคลินิก/สาขาจิตวิทยาอุตสาหกรรมและองค์การ คณะมนุษย์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
• สาขาจิตวิทยา คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา
• สาขาวิชาจิตวิทยา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
• สาขาวิชาจิตวิทยา วิชาเอกจิตวิทยาการปรึกษา/วิชาเอกจิตวิทยาคลินิกและชุมชน คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง
• สาขาวิชาจิตวิทยา วิชาเอกจิตวิทยาพัฒนาการ/วิชาเอกจิตวิทยาการให้การปรึกษาและแนะแนว/วิชาเอกจิตวิทยาสังคม คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยพายัพ
• สาขาวิชาจิตวิทยาการปรึกษาและการแนะแนว คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี
• สาขาวิชาจิตวิทยา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร

ระดับปริญญาโท

• สาขาจิตวิทยา คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
• สาขาวิชาจิตวิทยาอุตสาหกรรมและองค์การ/สาขาวิชาจิตวิทยาการปรึกษา คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
• สาขาจิตวิทยาชุมชน/สาขาวิชาจิตวิทยาอุตสาหกรรมและองค์การ (ภาคพิเศษ) คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
• สาขาวิชาจิตวิทยาเพื่อการพัฒนามนุษย์ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเกษมบัณฑิต
• สาขาวิชาจิตวิทยาชุมชน/สาขาวิชาจิตวิทยาการศึกษาพิเศษ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร
• สาขาจิตวิทยาอุตสาหกรรมและองค์การ/สาขาจิตวิทยาการปรึกษา คณะมนุษย์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
• สาขาจิตวิทยาการให้คําปรึกษา/สาขาจิตวิทยาการแนะแนว คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา
• สาขาวิชาจิตวิทยาการศึกษาและการแนะแนว คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
• สาขาวิชาจิตวิทยาการให้คำปรึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ
• สาขาวิชาจิตวิทยา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี
• สาขาวิชาจิตวิทยาการศึกษาและการแนะแนว คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
• สาขาจิตวิทยาการปรึกษา คณะมนุษย์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยอัสสัมชัญ
• สาขาจิตวิทยาพัฒนาการ คณะมนุษย์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
• สาขาจิตวิทยาการปรึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา

ระดับปริญญาเอก

• สาขาจิตวิทยา คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
• สาขาวิชาจิตวิทยาการศึกษาและการแนะแนว คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
• สาขาวิชาจิตวิทยาให้คำปรึกษา/สาขาวิชาจิตวิทยาอุตสาหกรรมและองค์การ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง
• สาขาวิชาจิตวิทยา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเกษมบัณฑิต
• สาขาจิตวิทยาการปรึกษา คณะมนุษย์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยอัสสัมชัญ
• สาขาจิตวิทยาการปรึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา

แนวทางการประกอบอาชีพ

การประกอบอาชีพ สำหรับผู้ที่จบสาขาจิตวิทยา เช่น เป็นนักจิตวิทยาตามโรงพยาบาลต่างๆ เป็นผู้ช่วยแพทย์ในการตรวจสอบทางจิต เป็นอาจารย์ตามโรงเรียนต่างๆ เป็นนักจิตวิทยาอุตสาหกรรม ทำงานด้านบุคคลในฝ่ายบุคคลบริษัทเอกชน งานบริการมนุษย์และสังคม เช่น แนะแนวในสถานศึกษา นักจิตวิทยาการปรึกษา นักจิตวิทยาบำบัด นักกระตุ้นพัฒนาการ หรือนอกจากนั้นนำความรู้จากคณะจิตวิทยา มาประยุกต์ใช้ร่วมกับงานอื่นๆได้ เช่น นักการสื่อสาร นักการตลาด นักประชาสัมพันธ์